Boloko ya nene ya Munzenze

Boloko ya nene ya Munzenze kele na boloko na Goma, ntu mbanza ya kizunga ya Nord Kivu, na Repubilika ya Kongo ya Dimokalasi (RDC). Yandi kele na kisalu ya nene na kati ya tribinale ya mbanza yina, ata yandi ke kutana ti mambu mingi ya mpasi sambu na bantu mingi yina kele na boloko mpi mutindu bantu ke zingaka na boloko.

Disolo ya ntama

Bo tungaka boloko ya Munzenze sambu na bantu fyoti mpamba, kansi mbala mingi bantu vandaka kufuluka na kati ya boloko. Na mvu 2012, ntangu kimvuka ya ba M23 bakaka mbanza Goma, boloko me beba mingi, mingi-mingi ba infrastructures na yo me beba.

Kubeluka

Sambu na kuvutula mvutu na mambu ya mbi yina salamaka, na mvu 2017, kimvuka ya Nations-Unies yina ke talaka mambu ya ngemba na Congo (MONUSCO) yantikaka kuyidika boloko yina ya ntama. Bo salaka kisalu yina na nsungi ya bangonda 16, sambu na kufyotuna ntalu ya bantu yina vandaka na baboloko mpi kutomisa luzingu ya bantu yina vandaka na baboloko. Yo lombaka kuyidika dyaka banzo 22, kutunga banzo ya kuyobidila ya mpa na kati ti na nganda, mpi kutunga kikuku ti nzo ya balukutakanu.

Mambu ya mpa

Ata bo salaka bikesa sambu na kuyidika yo, boloko ya Munzenze vandaka kaka na mambu mingi ya mpasi. Na Novembri 2024, bo tubaka nde bantu me kutana ti mpasi ya ngolo sambu madia mpi bankisi vandaka diaka ve, mpi luzingu ya bantu kuluta 4 000 vandaka na kigonsa. Mambu yai mekumaka dyaka mbi kuluta sambu bimvuka yina kesadisaka bantu ti makabu ya mawa, bonso Médecins Sans Frontières, yina vandaka kupesa ntete lusadisu ya mfunu, mekatukaka na bisalu na bo.

Na Yanuari 27, 2025, diambu mosi ya mawa salamaka na boloko ya Munzenze ntangu ba M23 kotaka na mbanza Goma mpi bantu mingi tinaka boloko. Bantu ya boloko kiteso ya 4.400 kutinaka na boloko na nima ya kuyoka kitini mosi ya boloko tiya sambu na kubumba mutindu bo tinaka. Bantu 141 yina kuvandaka bankento mpi bana 28 ya fyoti kufwaka na tiya yina. Mposo mosi na nima ya mambu yai, boloko vandaka ya mpamba, sambu bantu ya vandaka kukengila yo vandaka dyaka ve, mpi bima mingi ya boloko kufwaka.11

Ntendula mpi bampasi ya bubu yai

Boloko ya Munzenze kele kifwani ya mambu ya mpasi yina ke na kusalama na baboloko ya RDC, mu mbandu mambu ya me tala lutaninu, kufuluka na bantu, mpi mutindu bantu ke zingaka na baboloko. Mambu ya me katuka kusalama ke monisa nde bamfumu ya luyalu mpi bimvuka ya bansi mingi fwete tula dikebi ya mingi na kutanina bantu ya boloko mpi na kukumisa ngolo bangidika ya batribinale mpi ya boloko.

Tala mpi

[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto ya kele na lutiti 3]