Bayaka
| Bayaka | |
|---|---|
| Ntalu ya bantu | |
| Nziunga | Ngola, Kongo-Kinsasa |
| Ndinga | kiyaka, kikongo |
| Lukwikilu | kiyesu |
| Bantu ya pembeni | bakongo, bapelende, batsamba na balonso |
Bayaka kele bantu, yina ke zingilaka simu ya nzadi Wamba na Repubilika ya Kongo ya Dimokalasi na Ngola. 80% ya bayaka zingaka na Kongo, bankaka na Ngola. Bau ke tubaka Kiyaka na Kikongo ya leta.
Bantu ya Mbenga ke zingaka ve kisika mosi. Bo kezingaka na sudi-westi ya République centrafricaine mpi na nordi ya Congo-Brazzaville. Bo kele bantu ya dikanda ya Baka yina kezingaka na Cameroun, na Ngabu, na nordi ya Congo, mpi na sudi-westi ya République centrafricaine.
Dibundu
[soba | edit source]Bantu ya Aka vandaka bantu ya mumbongo yina vandaka kufwa bambisi mpi kukatula yo na bilanga, mpi bo vandaka kudia madya ya mitindu na mitindu, mu mbandu banti 63, bambisi 28 ya mfinda mpi bambisi 20, bambuma, bwiki, bintuntu, mpi banti. 5]
Bantu yankaka ya Aka kesalaka bilanga na bo mosi, kansi mbala mingi bo kesalaka mumbongo na babwala yina kele penepene, yina bo kebingaka nde Ngandu. Bantu ya Aka ke pesaka bo banyoka, banti ya ndikila, banti ya ndikila, taru, bambuma ya ble, bakumbi-kumbi, squash, okra, bapapu, bamango, bapine, mafuta ya mbila, mpi loso na kisika ya kudya misuni ya bambisi, bwiki, mpi bima ya nkaka ya mfinda.
Bantu ya Aka kiteso ya 30.000 kezingaka na kati ya bimvuka kuluta 15 ya bantu. Sambu na luzingu na bo ya kingolo-ngolo ya kufwa bambisi, yina mbala mingi bo kezingaka na menga ya bambisi ya makasi, bo kele na kati ya bantu yina kele ti kimbefo ya Ebola mingi na nsi-ntoto.
Kusansa Bana
Bamfumu ya mabuta ya Aka vandaka kulutisa ntangu mingi ti bana na bo kuluta bantu yankaka. Tata kezingaka ti mwana na maboko na yandi na kiteso ya 47% ya ntangu[7] mpi yandi kesolulaka ti yandi mbala tanu na kilumbu kuluta batata ya bansi yankaka. Babakala mpi kesadisaka bankento na kulungisa bampusa ya bana na bo. Bo ketubaka nde dyambu yai kekatukaka na bangwisana ya ngolo yina bakala ti nkento kevandaka na yo. Na kilumbu ya mvimba, bankwelani kesalaka kumosi bisalu bonso kufwa bambisi, kulamba madya, mpi kusala mambu yankaka.