Bondo (kisika)

Teritware ya Bondo Kongo-Kinsasa kele kizunga mosi ya fioti na provense ya Bas-Uele na Repubilika ya Kongo ya Dimokalasi, na kitamina ya bakilometre 200 ti Repubilika ya Centrafrique mpi bakilometre 550 ti Equateur, na kati ya mfinda, na bantu kiteso ya 20 000, ti bantu ya babwala ya nzyunga.

Bisika ya kusala

Yo kele na kitini mosi ya nene ya bakilometre 37 564. Yo kele kitini ya nene ya Bas-Uele. Yo kele ti bandilu:

• na ndambu ya nordi: République centrafricaine;
• na ndambu ya esti: provense ya Ango;

Na ndambu ya Sudi, yo kele na bandambu ya Aketi, Buta ti Bambesa.

• na westi: Yakoma na provense ya Nord-Ubangi.

Bansi ya nkaka

Na insi yina, bantu yina ke vandaka na bwala mosi mpamba kele kiteso ya 80 000.

• Bondo, (bamfumu ya mbanza nsambwadi).

Bisika ya kupona sambu na kubaka mambu ya nkaka

Yo kele ya kukabwana na bandambu kumi:

• Nzo ya bangombe ya Bosso
• Nzo ya bangombe ya Deni
• Kisika bo ke salaka madia ya mikuku na mbanza Duaru
• Nzo ya bangombe ya Gama

Kisika ya Bo Ke Katulaka Bambisi na Masumu

• Nzo ya bangombe na Gbiamange

Bo ke bingaka yo mpi "Bambisi ya Bangombe ya Goa". Kisalu ya kutunga Nzo ya Kimfumu

• Mobenge-Mondila, kisika bo ke salaka bangombe
• Nzo ya bangombe ya Soa

Ntalu ya bantu Bondo kele ti bikanda mingi, kansi bikanda ya mezabanaka mingi kele Benge ti Zande bandia (to abandya).

Kimvuka

Bondo kele kimvuka ya babwala yina kele na nzyunga na yo. Banzo ya kuluta nene kele Pagi I, Makambwa, mpi CBBU (zina CBBU mekatuka na Centre baptiste de Bas-Uele, kisika dibundu ya Misioni kele na Bondo).

Mambu ya Mumbongo

Mbanza yai kele ve kaka ti kimvwama ya bima ya ntalu, kansi mpi ti kimvwama ya bisalu ya bilanga. Bima ya kuluta mfunu ya Bondo kele wolo, diama (yina kenatilaka ve bantu ya bwala mambote) mpi bilanga (kisalu ya bilanga sambu na kuzwa madya). Sambu banzila mpi bisadilu ya banzietelo kele ve, bantu lenda nata ve bima yina bo lenda sadila ve. Yo yina, mbongo ya bo ke sadilaka sambu na kusumba bima ke kumaka fioti, mpi yo ke vandaka ti bupusi na mavimpi ya bantu mpi na banzo-nkanda. Sambu mambu ya politiki ke na kubeba, bo kefuta dyaka ve minganga ti balongi, yo yina bantu mingi kefwa sambu bo kekuka ve kubaka lusansu ya mbote mpi sambu bo mezaba ve kutanga ti kusonika. Dyaka, bantu kiteso ya 17 na kati ya nkama na bo kele ti SIDA.

Luzingu ya bambisi

Na kati na yo, beto lenda kuta banti yina bo ke taninaka, mu mbandu, okapi, nzoku, mpi banti ya nkaka, mu mbandu Afromosia.