Balazavile
| |
| Mfumu ya mbanza | Hugo Ngelondele |
| Bandinga | kituba, kilâdi, kifalanse, lingala |
| Luyalumunu | 100 km² |
| Bantu | 1 373 382 |
Balazavile (Brazzaville) to Ntambo to Mavula (nkûmbu na kilâdi) kele mbânza-kimfumu ya Repubilika ya Kôngo.
Kinkulu
[soba | edit source]Pierre Savorgnan de Brazza tungaka Balazavile na 1880 na ndâmbu ya bwala, yina bakôngo bingaka Ntambo to Kintambo na bateke bingaka Ntamo. Nga ti nkûmbu ya kisina ya Balazavile vwandaka Ntambo to Ntamo, kasi Pierre Savorgnan de Brazza me botikaka yawu na nkûmbu ya yandi mosi. Mfumu ya yinsi, mukoko ya bateke, sonikaka nkûmbu ya yandi na lusilu, yina pesaka bayinsi ya bateke na Falanse. Bafalanse tungaka mbânza na manima ya mvula 4 samu na kunwana Léopoldville (bubu yayi Kinsasa), mbânza ya Belzike na ngambu ya nzadi Kôngo.
Bandâmbu
[soba | edit source]Balazavile kele na bandâmbu 9:
Bântu
[soba | edit source]Bântu mîngi ke zingilaka Balazavile, bonso bakamba, bakunyi, balâdi, bambosi, bateke ná bamindele ya bayinsi mîngi. Balâdi kele dikânda ya kuluta nene ya Balazavile.
Bântu ya Balazavile ke tubaka bandînga mîngi. Bandînga ya kuluta nene kele kilâdi, kituba, lingala ná kifalanse. Kituba ke tubamaka na ndâmbu ya sude ná lingala na ndâmbu ya node ya mbânza. Kilâdi ke tubamaka na Makelekele, Poto-Poto ná Mungali, kasi balâdi mîngi ke tubaka mpe kituba to lingala.