Jump to content

Lukutakanu ya provense ya Kasaï

Katuka Wikipedia

Lukutakanu ya kizunga ya Kasaï kele kimvuka ya luyalu ya kizunga ya Kasaï, na République Démocratique du Congo. Yo kele na kisika ya nene na luyalu ya provense, na bansiku, mpi na mutindu ya kutwadisa bisalu ya provense.

Disolo ya ntama

[soba | edit source]

Lukutakanu ya provense ya Kasaï, yina bo salaka na kutadila nsiku ya leta ya 2006 sambu na kupesa kiyeka na bantu ya provense, kele mosi na kati ya bimvuka ya kuluta mfunu na provense.

Bansoba yina bo salaka sambu na kunata mambu ya ke tadila luyalu pene-pene ya bantu ya insi na bo, sadisaka bo na kundima nde baprovense fwete baka kisika ya ntete na mambu ya ke tadila luyalu ya insi.

Nzo ya kimfumu

[soba | edit source]

Nzo ya lukutakanu ya provense ya Kasaï kele na mbanza Tshikapa, ntu-mbanza ya provense. Nzo ya lukutakanu kele nzo mosi ya ntama yina bo me yidikaka sambu na kusala bansiku ya mpa.

Nitu mpi Kimuntu

[soba | edit source]

Banduku

[soba | edit source]

Bantu ya Kasai ke ponaka bo na voti ya bantu yonso sambu na kusala bamvula tanu. Bamfumu yai ke monisa babwala ya kuswaswana ya provense. Ntalu na bo keswaswanaka na kutadila ntalu ya bantu ya provense na kutadila bansiku ya provense.

Banimero ya Nzozulu ya Nkengi ya Kifalansa

[soba | edit source]

Biro ya Lukutakanu ya Nene ke twadisaka bisalu ya lukutakanu mpi ke twadisaka bisalu ya nkaka ya dibundu. Na kimvuka, yo ke vandaka ti:

  • Mfumu mosi,
  • Muntu mosi yina kele kilandi ya prezida,

I D raporeur mosi,

  • Muntu ya ke na kiyeka ya kupesa rapore,

Yandi vandaka mpi kuzenga makambu. Bantotila ya provense ke ponaka bo na luyantiku ya konso nsungi ya luyalu.

Banzo ya luyalu ya ntangu yonso

[soba | edit source]

Bansoba yina ke salamaka na Nzo-Nkanda ya Dibundu ke sadisaka bo na kutadila mbote-mbote bansiku ya mpa yina bo ke zola kubasisa mpi na kutadila mambu yina bamfumu ya leta ke sala. Na kati ya bisalu yango beto lenda tanga:

  • Komite ya Ke Talaka Mambu ya Mbongo
  • Komite ya Ke Talaka Kisalu ya Kutunga Banzo ya Nene
  • Komite Sambu na Mambu ya Malongi mpi ya Mavimpi,
  • Mpi Komite ya Ke Talaka Mambu ya Me Tala Bansiku mpi Luzingu ya Bantu.

Bisika ya kusala

[soba | edit source]

L'Assemblée provinciale du Kasaï kele ti bisalu mingi:

  1. Bansiku: Kuyidika mpi kusadila bansiku ya provense yina ke wakana ti mambu yina ke salama na bwala na beno.
  2. Kuyala: Kutadila mambu yina guvernema ya provense ke sala mpi kusala na mpila nde mbongo ya leta kukwenda na nzila ya mbote.
  3. Kuvanda mumonisi: Kuvanda muntu yina ke solulaka ti bamfumu ya leta sambu na kuzabisa bo mambu yina ke yangisa bo na ntangu bo ke baka balukanu.
  4. Kupesa mbongo na leta: Kupesa nswa na leta na kubaka mbongo ya leta mpi kuzikisa nde bo ke sadila yo mbote.

Mambu ya mpasi

[soba | edit source]

Lukutakanu ya Kasai kele ti mambu mingi ya mpasi, mu mbandu:

Mbongo mpi bisadilu ya fioti-fioti: * Kukonda bima ya kufwana ke salaka nde yo vanda mpasi sambu na kusala yo mbote.

  • Kimpwanza ya mbongo mpi ya politiki: Mbala mingi, bantu yina ke vandaka na nsi ya luyalu ke kukaka ve kusala mambu na bo mosi.
  • Kuvanda na ngemba na mambu ya politiki: Mavwanga na mambu ya politiki lenda bebisa bumosi yina kevandaka na kati ya bantu ya kimvuka mosi.
  • Kudipesa na bisalu ya leta: Yo kele mfunu mingi na kupesa bantu yonso kikesa ya kusala mambu ya leta.
  • Kisalu ya kutunga: Bampangi mingi ke vandaka ve ti banzo ya mbote sambu na balukutakanu ya nene mpi sambu na bisalu ya bakomite.